Burenakkoord Zaanstad
Het Burenakkoord geeft inwoners en ondernemers meer ruimte, zeggenschap en verantwoordelijkheid. Als zij iets willen bouwen of verbouwen aan het huis of in de tuin, kunnen zij steun zoeken bij de buren. De kans is dan groter dat ook de gemeente instemt.
Tussen 2014 en 2015 vond er een grote reorganisatie plaats binnen de gemeente Zaanstad. Er werd flink bezuinigd op personeel. Daarnaast kwam de focus vooral te liggen op loslaten, ontkaderen en ontslakken. Een belangrijke stap was hierbij het aantal beleidsdocumenten terug te brengen. Na een inventarisatie van alle 127 documenten, behouden we er uiteindelijk 40. Hierdoor moet het aanvraagproces van een vergunning eenvoudiger, sneller en goedkoper worden voor de aanvrager. Het college wil ook het proces van bouwaanvragen vereenvoudigen en versnellen en de controle op uitvoering van bouwprojecten verminderen. Het Burenakkoord past hier goed bij. Bij loslaten hoort immers ook dat je inwoners meer verantwoordelijkheid en vrijheid geeft. Het akkoord leek ons een mooi middel om te testen of dit werkt.
Niet automatisch een vergunning
Als je ‘kleine’ bouw- of verbouwplannen hebt, kun je in Zaanstad aan je directe buren vragen om een Burenakkoord te ondertekenen. Als zij hun handtekening zetten, betekent dit dat zij jouw plan steunen. Daarmee creëer je dus draagvlak. Toch is het niet zo dat je met een ondertekend akkoord automatisch een vergunning krijgt. Van het bestemmingsplan afwijken mag, maar je plan moet wel passen bij de ambities van Zaanstad en de regels van andere overheden. Een idee moet altijd veilig zijn en mag de openbare orde niet verstoren.
Kleine of grote impact
Het opstellen van het Burenakkoord was vooral op juridisch vlak nog niet zo makkelijk. Het bleek lastig om te bepalen waarover inwoners wel en niet zelf mogen beslissen. We zitten nog altijd vast aan allerlei wetten en regeltjes. Gelukkig dacht iedereen constructief mee en zijn we gezamenlijk tot een goede oplossing gekomen. Een van die oplossingen is dat we nu onderscheid maken tussen initiatieven met een kleine impact en initiatieven met een grote impact. Bij een kleine impact kun je denken aan een kleine aan- of uitbouw aan je huis. Iets wat vanaf de openbare weg nauwelijks opvalt. Als de directe buren zich in het plan kunnen vinden, is de kans groter dat de gemeente het goedkeurt. Een initiatief van grote impact is bijvoorbeeld het bouwen van een heel nieuw huis. Daar wordt het draagvlak in de buurt ook meegenomen.
Minder vaak bezwaar
Naast dat het voor de inwoner meer vrijheid oplevert, helpt deze werkwijze ons ook. Als je mensen in een vroeg stadium betrekt, is de kans groter dat ze naderhand geen bezwaar of zienswijze indienen. Ze hebben hun handtekening dan al gezet onder het Burenakkoord. Overigens mág je dan nog wel bezwaar of een zienswijze indienen. Maar het gebeurt veel minder.
Met één mond praten
Goed communiceren en verwachtingen managen richting initiatiefnemers is erg belangrijk. Misschien wel het belangrijkst! We moeten ervoor zorgen dat we vanuit de gemeente allemaal hetzelfde verhaal vertellen: praat met één mond. Je hoeft maar één keer een uitspraak te doen die je niet waar kunt maken, en je schept hele verkeerde verwachtingen. Dat wordt je niet in dank afgenomen.
Meer bekendheid
Het Burenakkoord werkt het beste als een initiatiefnemer het meteen meestuurt als hij of zij de vergunningaanvraag doet. Dan kunnen wij er direct mee aan de slag en verloopt het proces het snelst. Nu gebeurt het nog dat een initiatiefnemer er pas tijdens het aanvraagproces achter komt dat het Burenakkoord een optie is. Dan krijgen we het achteraf en kost het nog steeds veel tijd. Het is dus aan ons om meer bekendheid te geven aan het Burenakkoord, zodat mensen het sneller gaan gebruiken.
Beleid aanpassen
Inmiddels zijn er 3 Burenakkoorden langs het college gegaan. Dat doen we met de eerste 15. Zo krijgen zij inzicht in waar wij mee bezig zijn. Dat wekt vertrouwen. Dit is een experiment. Door te leren van ervaringen kunnen we in de toekomst ons beleid aanpassen.